1. Tahririyat etikasi tamoyillari to‘g‘risidagi nizom
Reklama va axborot materiallaridan tashqari chop etilgan har qanday materiallar uchun jurnal muharrirlari to'liq javobgarlikni o'z zimmalariga oladilar
1.1 Tahririyatning o'quvchilar oldidagi mas'uliyati
- tahririyat o‘quvchilarga jurnallarda e’lon qilinayotgan ma’lumotlar ishonchli, xolis va reklama beruvchilar yoki boshqa tashkilotlar manfaatlari bo‘lmasligini kafolatlaydi;
- tahririyat o‘quvchilarga jurnalda e’lon qilingan materiallar mualliflari va tadqiqot olib borilgan muassasalar to‘g‘risida ma’lumot beradi;
- tahririyat jurnalning sifatini yaxshilash bo'yicha o'quvchilarning mulohazalari va takliflarini qabul qiladi;
- kerak bo'lsa, tahririyat o'quvchilardan tushuntirishlar va uzrlarni e'lon qiladi;
- tahririyatning aybi bilan xatolar aniqlansa, tahririyat ularni tuzatish yoki olib tashlash choralarini ko'radi;
- jurnal tahririyati jurnalda joylashtirilgan reklama va axborot materiallarining mazmuni uchun javobgar emas;
1.2 Muharrirlarning mualliflar oldidagi mas'uliyati
- tahririyat taqrizchilarning maqolada keltirilgan ma'lumotlarning dolzarbligi, ishonchliligi, mazmuni va tahririyat etikasi tamoyillariga muvofiqligi to'g'risidagi xulosalariga asoslanib, maqolalarni jurnalda chop etishga qabul qilish yoki rad etishga haqli;
- ko'rib chiqish tahririyat tomonidan qabul qilingan maqolalarni ko'rib chiqish tartibi bo'yicha amalga oshiriladi (ikki marta ko'r-ko'rona);
- maqolani chop etishning maqsadga muvofiqligi to'g'risidagi xulosa jurnal tahririyati tomonidan kollegial tarzda tuziladi;
- tahririyatning xulosasi yozma shaklda tuziladi va muallifga ko‘rib chiqish uchun, shuningdek zarur hollarda maqola ustida qo‘shimcha ish olib borish uchun yuboriladi;
- tahrir hay’ati a’zolarining maqolani qabul qilish yoki rad etishdan manfaatdor bo‘lishi mumkin emas, agar tahririyat a’zosi o‘z mansabini suiiste’mol qilganligi aniqlansa, bu shaxs tahririyatda ishlashdan chetlashtirilsa va uzr so‘ralsa; yozma ravishda muallif;
- mualliflarga maqolalar rad etilganligi sabablari to‘g‘risida xabardor qilinadi va maqolaning rad etilgan sabablarini tuzatish bo‘yicha tavsiyalar beriladi;
- mualliflarga maqolani qabul qilish yoki rad etish yuzasidan tahririyat qarori ustidan shikoyat qilish imkoniyati beriladi;
- mualliflarga maqolalarni formatlash va nashrga topshirish qoidalari haqida ma’lumot beriladi;
- tahririyat nashrga arizani ko'rib chiqishda mualliflik huquqiga rioya etilishini ta'minlaydi;
- agar ko'rib chiqish jarayonida ma'lum bo'lmagan faktlar aniqlansa, tahririyat allaqachon e'lon qilingan maqolani qaytarib olishga haqli.
1.3 Tahririyatning tadqiqot ob'ektlari oldidagi mas'uliyati
- muharrirlar 1964 yilda Jahon tibbiyot assotsiatsiyasi (JTA) tomonidan tasdiqlangan va 2013 yilda JTA Bosh Assambleyasining 64- Qurultoyida qayta ko'rib chiqilgan Tibbiy tadqiqotlarning etik tamoyillari to'g'risidagi Xelsinki deklaratsiyasi, http://www.frqs.gouv.qc.ca/documents/10191/186011/Helsinky+Declaration+2013.pdf/e48e5717-6554-4ffe-99f6-439b59efbc1e, https://jamanetwork.com/journals/jama/fullarticle/1760318, а shuningdek, 2012 yilda Xalqaro ilmiy tibbiy tashkilotlar kengashi (Counsil for International Organizations of Medical Sciences - CIOMS) tomonidan ishlab chiqilgan "Hayvonlarda biotibbiyot tadqiqotlari bo'yicha xalqaro ko'rsatmalar" (International Guiding Principles for Biomedical Research Involving Animals) qoidalariga amal qiladilar
- tahririyat, zarurat bo'lsa, mualliflarning e'lon qilingan tadqiqotni o'tkazish uchun etik qo'mita xulosasi bor-yo'qligini tekshiradi.
1.4 Tahririyatning taqrizchilar oldidagi mas'uliyati
- tahririyat taqrizchilarga nashrlar bo'yicha xulosalar tuzish bo'yicha ko'rsatmalar va taqrizchi maqolani ko'rib chiqish jarayonida javob berishi kerak bo'lgan savollar ro'yxatini beradi;
- tahririyat taqrizchilar ishining xolisligi va xolisligini ta’minlaydi, huquqbuzarlik holatlarini o‘z vaqtida aniqlaydi va ularni bartaraf etish choralarini ko‘radi;
- tahririyat taqrizchilarning xulosasi asosida maqolani qabul qilish yoki rad etish to‘g‘risida xulosa tuzadi;
- tahririyat ochiq ko'rib chiqish tizimini qo'llamagan bo'lsa, tahririyat taqrizchilarning shaxsi sir tutilishini ta'minlaydi;
- taqrizchilar tahririyatni manfaatlar to'qnashuvi mavjudligi to'g'risida xabardor qilishga majburdirlar.